Deprem tespiti, madencilik ve arkeolojide devrim! Küçük ama etkisi çok büyük iki cihaz!

Toprak altındaki arkeolojik alanları bulmak, madenleri tespit etmek artık çok daha kolay. El tipi bir cihaz, birçok sorunu çözmeye aday..

Enflasyon hepimizin ortak sorunu. Hayat pahalılığı ile mücadelemiz sürüyor. Halkımız iki yakasını bir araya getirebilmek için çabalıyor. Bu zor günlerde bir girişimci, hem üretimini yaptığı hem de dünyanın dört bir yanına gönderdiği araştırma cihazı ile "Ülkemizde güzel şeyler oluyor" cümlesini hatırlatıyor. Bu cihaz sayesinde artık maden, mineral, su kaynakları ve hatta doğalgaz ve petrol yatakları daha kolay bulunabilir. Arkeolojik alanlar tespit edilebilir. Bu konuda bir üretici ile yeni cihazı hakkında konuştuk. -Merhaba. Bize kendinizden bahseder misiniz? Merhaba. Benimle bu röportajı yaptığınız için teşekkür ederim. Adım Tolga, soyadım Özdemirli. Hacettepe Üniversitesi mezunuyum. Maden mühendisiyim. 30 yıla yakın zamandır şirketimle çeşitli cihazların üretimini yapıyorum. -Ürettiğiniz cihazlar hangileridir? Ne için kullanılırlar, kısaca anlatır mısınız? Memnuniyetle. Ülkemizde jeolojik ve arkeolojik yer altı kaynakları bulunmalı ve işletilmeye başlanmalıdır. Önemli değerlerimiz yer altında kalmaya devam etmektedir. Jeofizik cihazlarının taşınması, kullanılması ve satın alınması zordur. Çünkü bunlar pahalı, ağır ve karmaşıktır. Her bir cihaz tek jeofizik metodunu kullanır. Benim geliştirdiğim ve ürettiğim Miner AL-9500 isimli cihaz bu sorunları çözüyor. Tek cihazda dört ayrı jeofizik metodu ve tekniği kullanılıyor. Hafif, el tipi, kolay bir cihaz. Benzersiz bir ürün. Dünyanın dört bir yanındaki kullanıcılara gönderiyorum. ABD’de patent başvurusu yapıldı. Bu cihaz, her yerde araştırma yapabilmeyi kolaylaştırmaktadır. Bu sayede hâlâ yer altında olan madenler ve arkeolojik alanlar bulunabilir. Ekonomiye olumlu katkısı olacaktır. -Bu cihazın ülke ekonomisine nasıl bir katkısı olabilir? Yeni maden, petrol, doğalgaz yataklarının bulunması ve işletilmeye başlanması gerekmektedir çünkü insanlığın yeni kaynaklara ihtiyacı artmaktadır. Bu araştırmalar eskiden çok daha zor ve pahalı iken, şimdi yeni teknoloji ile bu cihaz sayesinde çok daha kolay ve ucuz. Döviz bizim gibi ülkeler için çok önemlidir. Döviz yaratmanın en düzeyli yolu ihracattır. Ancak yoğun rekabet, ihracatçıyı yorar. Turizm iyi bir döviz kaynağıdır. Fakat turizmde de alternatifler vardır. Bir konu var ki dünya bizimle rekabet etmekte zorlanır. Tıpkı Mısır Arkeolojisi gibi: Anadolu Arkeolojisi. Bu konuya gereken özeni gösterip arkeoloji turizminden kazanç sağlamaya devam edebiliriz. Yeni arkeolojik alanların tespiti ile de ilgiyi artırabiliriz. Tıpkı Göbeklitepe gibi. Gelen döviz, bir süre sonra hayat standardımızı yükseltecektir. Orta vadede enflasyon düşer, iş yaratılır. Enflasyon, Türkiye’de ancak döviz yaratan faaliyetlerle düşürülebilir. -Bu konuda neler yapılabilir? Sivil toplum kuruluşu olarak bir proje üzerinde çalışıyorum, adı Arkeoloji Anadolu. Amaç, bu el tipi dedektörü kullanarak ilgilenen herkesin harekete geçmesi ve araştırmalara başlamasıdır. Cihaz, araştırmacıların işini oldukça kolaylaştıracaktır. Ülkenin dört bir yanında faaliyetler başlarsa yeni maden yatakları, su kaynakları ve arkeolojik eserler bulunabilir. Dünyada bu cihazı kullanan var mı? Evet, dünyanın dört bir yanındaki son kullanıcılara gönderiyorum. Geliştirme aşamasındaki testleri ABD’nin Arizona eyaletinde yaptım çünkü oradaki mineralli toprak yapısı bu tür jeofizik araştırmalara çok uygun. -Bu cihazın bir derinlik sınırı var mı? Hayır. Piyasadaki el tipi metal dedektörlerini bilirsiniz. Bunların tespit derinliği çok düşüktür çünkü toprak yapısı derine sinyalin ulaşmasını engeller. Miner AL-9500 ise çok derin tarama yapabilir. Çünkü cihaz, yer altına sinyal göndermez, yer altından gelen sinyali alır. Derinlik sınırı yoktur. -Araştırmacılara ne önerirsiniz? Tüm kurallara uyarak, arkeolojik eserlere saygı göstererek araştırma yapmalarını öneririm. Bir şey tespit ettiklerinde yetkililere bilgi verilmesi iyi olacaktır. Hem Türkiye hem de bulan kişi kazanacaktır. -Maden de bulunabilir mi? Mesela altın madeni? Ya da petrol? Evet, bulunabilir. Cihaz, jeofiziğin birçok yöntemini kullandığı için farklı şeyler bulunabilir. Sondaj öncesi yer tespit edilir. Sondaj ile daha detaylı bilgi alındıktan sonra üretim başlar. Ülkemizin buna ihtiyacı var. -Bu ürünün dünyada benzeri var mı? Hayır, yok. Bu ürün, dünyanın en nitelikli, en küçük araştırma cihazıdır. Bu kadar yöntemi tek cihazda toplayan, portatif başka bir ürün yok. Ben, 30 yıllık saha tecrübesi ile destekliyorum. Bu tür cihazları, konuyu iyi bilen, tecrübeli üreticilerden almak gerekir. Cihazı bazı üniversitelerdeki profesörler inceledi. Çok beğendiler ve olumlu yorumlar yaptılar. Amerika’da patent başvurusu yapıldı. Beni mutlu eden bir konu da dünyaya katma değeri yüksek ürünlerin ülkemizde üretilerek sunulmasıdır. Harika, zaman ayırdığınız için sağ olun, çalışmalarınızda başarılar diliyorum. Sağ olun. Ben de röportaj için teşekkür ederim.   2.RÖPORTAJ  Deprem önceden tespit edilebilir mi? Bir Türk bu soruya yanıt arıyor. Bu konuda uzun yıllardır çalışmalar yapan ve bir cihaz geliştiren maden mühendisi Tolga Özdemirli ile görüştük. Kısaca kendinizden bahseder misiniz? 1995 yılında Hacettepe Üniversitesi’nden mezun oldum. 1996 yılından bu yana, yani yaklaşık 30 yıldır kendi şirketim ile yer altı araştırma cihazları üretiyorum. Son yıllarda özellikle deprem üzerine araştırmalar yapıyorum. Depremle ilgili çalışmalarınız nelerdir? Depremin ülkemize zararları büyüktür. Günümüzde depremler önceden tespit edilememektedir. Ancak deprem anındaki titreşimlerden anlaşılabilmektedir. Yurt içinde Kuzey Anadolu Fay Hattı, İzmir, Aydın, Kuşadası bölgeleri; yurt dışında ise Kaliforniya’daki San Andreas Fay Hattı’nda araştırmalar yaptım. Amacımız, jeofizik ölçümler yaparak, yani toprağın fiziksel özelliklerini ölçerek depremleri önceden tespit edebilmektir. Yaptığım araştırmalar sonucunda bilimsel yöntemleri kullanan bir cihaz geliştirdim. Cihazı biraz anlatır mısınız? Birkaç bilgisayar ve sensörden oluşan cihaz, yerin fiziksel özelliklerini gerçek zamanlı olarak 24 saat ölçmektedir. Cihaz çalıştırıldıktan sonra ölçümler belli aralıklarla not edilir. Ölçüm değerlerinde herhangi bir değişim olması, bir depremin göstergesi olabilir. Bu cihaz portatiftir ve 30 dakikada kurulabilmektedir. Yazılım ve donanım bana aittir. Amerika’da patent başvurusu yapılmıştır. Arizona eyaletinde testler ve ölçümler yapmaya devam ediyorum. Arazi orada yüksek metalik mineralli ve düz olduğundan, ölçümlerin yorumlanması kolay olmaktadır. Cihazın daha da geliştirilmesi için çalışmalarım sürüyor. Deprem istasyonu, bu haliyle ülkenin her yerinde kullanılabilir. Geçen yıl Sanayi Bakanlığı’na bir başvuru yapmıştım, değerlendirme süreci devam ediyor. Tolga Bey, cihazı kimler kullanabilir? Tavsiyem, cihazı, yani yerel deprem tespit istasyonunu jeoloji, jeofizik ve maden mühendislerinin kullanmasıdır. Ancak kullanımı çok kolay olduğu için cihazın eğitimini alan herkes kullanabilir. Portatiftir ve rahat taşınabilir. En az bir kişinin belirli aralıklarla cihazdan gelen verileri takip etmesi gerekir. Cihaz yerel deprem istasyonu olduğundan, birçok yere kurulabilir. Her bir istasyonda bir kişi görevli olacaktır. Bu sayede birçok kişiye yeni iş imkânı yaratılabilir. Bu istasyon nerelerde kurulmalıdır? Yerel ölçümler yapılacağı için etki alanını 20 km² olarak düşünebiliriz. Bu istasyon için okullarda, belediyelerde, şirketlerde, alışveriş merkezlerinde, camilerde, hastanelerde ve tesislerde birer oda ayrılabilir. 4 m²’lik bir alan yeterli olacaktır. Depremlere karşı ne yapıyoruz? Bunlar yeterli mi? Yeterli değil. Son deprem felaketini hep beraber yaşadık. Çok üzücüydü. Bu kadar can kaybı hiçbir yerde yok. Şehirlerimizde çürük binalar var ve bunlar gelecek depremde yıkılabilir. İnsan hayatı tehlikededir. Peki, buna karşı ne yapıyoruz? Tüm binaları yıkıp yerine yenilerini yapmak mümkün mü? Hayır, mümkün değil, keşke olsa. Oturup dua ediyoruz ki deprem olmasın. Bu bir çözüm değil. İnsan hayatı söz konusu, bu çok ciddi bir konudur. Bu bilincin yayılması gerekmektedir. Tedbirler alınmalıdır. Bu tedbirlerden en önemlisi, bilimsel yöntemleri kullanarak en ufak işaretleri dikkate almaktır. Günümüzde büyük deprem istasyonları, deprem zaten olurken sismik ölçüm sonuçları ile uyarı veriyor. Doğru, ama yetersiz. Buna ek olarak Miner A-1500 gibi istasyonlardan gelen yerel veriler saatlik, günlük izlenmelidir. Cihaz, yerin birçok özelliğini ölçmektedir. Gelen depremin tahmin edilmesine yardımcı olabilecektir. Ufak bir anormallik dahi tespit edilse, uyarısı dikkate alınmalıdır. Gerekirse binalar boşaltılmalıdır. Bu ürünün dünyada benzeri var mı? Hayır, yok. Bu ürün dünyanın en küçük ama en nitelikli yerel deprem istasyonudur. Amacı, depremlerin önceden tespitine bilimsel yöntemleri kullanarak yardımcı olmaktır. Ben 30 yıllık saha tecrübesi ile destekliyorum. Cihazı bazı nitelikli üniversitelerdeki yer bilimleri profesörleri inceledi. Çok beğendiler ve olumlu yorumlar yaptılar. Cihazı daha da geliştirerek tüm dünyanın faydalanmasını istiyorum. Eklemek istediğiniz başka bir şey var mı? Ben üretimi ve ihracatı çok seviyorum. Yıllarca bu konularda çalıştım. İnsan hayatını kolaylaştıran, hayat kalitesini artıran konularda çalışan bir kişi olarak yeni teknolojilerle ürünler geliştirmeye ve insanlıkla paylaşmaya devam edeceğim. Toplumda iş yaratan projeler de geliştirmek istiyorum. İlginize çok teşekkür ediyorum. Tüm halkımıza sağlık, mutluluk ve başarı diliyorum. Sevgi ve saygılarımı gönderiyorum.